Özet

İnsanlık tarihi boyunca var olan aşamalardan birisi tarım toplumuna geçişle birlikte ortaya çıkan örgütlenmiş şehir devletleridir. Sonraki aşamada ise merkezi krallıkların ortaya çıktığını görmekteyiz. Gerek şehir devletlerinin ve gerekse merkezi krallıkların en önemli gelir kaynakları ise vergiler olmuştur.

Bu bağlamda İslam’ın ortaya çıkışı ve arkasından Medine’de bir devlete dönüşmesiyle birlikte Hz. Muhammed de vergi politikaları üzerinde durmuş ve (zekât gibi) toplanan vergilerin önemli bir kısmının da fakir ve yoksullara doğrudan aktarılması, Kur’an ve hadiste işaret edildiği gibi temel düstur olmuştur. Hz. Muhammed’i takip eden idareciler de, O’nun  uygulamaları doğrultusunda günün şartlarına uygun ihtiyaçları karşılayabilecek mali politikaları oluşturmuşlardır. Mali politikaların temelini de vergiler oluşturmaktadır. İslam’ın temel vergilerini, öncelikle Müslümanlara yönelik olarak zekât, öşür; gayr-i Müslim vatandaşlara yönelik olarak da harac ve cizye olarak sıralamak mümkündür.

Bu çalışma da, İslam hukuku çerçevesinde, başta Medine uygulaması olmak üzere, İslam devletlerinde vergi konusu ele alınmaktadır.