Öz

Dürtüsel satın alma ve kompulsif satın alma davranışları farklı toplumlarda değişik oranlarda görülmekte olup kısa ve uzun vadede hem bireysel hem de toplumsal bağlamda psikolojik, ekonomik ve sosyolojik açıdan çeşitli sorunlara neden olabilmektedir. Özellikle gelişen mobil teknolojiler, internet, iyileşen ekonomik ve finansal koşullar sayesinde tüketiciler, eskiye oranla hiç olmadığı kadar kolay bir şekilde satın alma yapabilmektedir. Böylesi bir ortamda hem dürtüsel hem de kompulsif satın alma davranışlarının incelenmesi ve bu davranışların altında yatan unsurlara ilişkin bilgi birikimimizin arttırılması önemlidir. Bu bağlamda mevcut araştırmada, öz saygı, olumsuz değerlendirilme korkusu, dürtüsel satın alma eğilimi ve kompulsif satın alma eğilimi arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, kartopu örneklemesi yöntemi ile çevrimiçi anket metodu ile 356 katılımcıdan veri toplanmıştır. Toplanılan veriler yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Analiz neticesinde; tüketicilerin öz saygısının olumsuz değerlendirilme korkusunu azalttığı, olumsuz değerlendirilme korkusunun dürtüsel satın alma eğilimini arttırdığı, dürtüsel satın alma eğiliminin kompulsif satın alma eğilimini arttırdığı ve öz saygının olumsuz değerlendirilme korkusu aracılığı ile dürtüsel satın alma eğilimini azalttığı bulgularına ulaşılmıştır.